बद्धकोष्ठता

बद्धकोष्ठता या शब्दाचा वैयक्तिक अर्थ भिन्न असू शकतो. पचनसंस्थेची वारंवारता भिन्न लोकांमध्ये भिन्न असते, दिवसातून १-३ वेळा ते ३ दिवसातून एकदा. म्हणूनच बद्धकोष्ठता होण्याची निश्चित व्याख्या करणे कठिण असते जे सर्वांसाठी सत्य आहे. अशा प्रकारे, सामान्यत: आठवड्यातून तीनपेक्षा कमी पचनसंस्थेच्या हालचाली म्हणून वर्णन केले जाते. याचा अर्थ असा होतो की कठोर अवस्थेत रक्तस्त्राव होत नाही, कठोर मलही जात नाही किंवा आतडी बाहेर काढण्यात कोणतीही अडचण येत नाही. जरी कधीकधी बद्धकोष्ठता होण्याची शक्यता फारच सामान्य असते , तरी काही लोकांना दीर्घकालीन बद्धकोष्ठता जाणवते, जे त्यांच्या दैनंदिन कामांची क्षमता घेण्यास सक्षम असतात. बऱ्याच आठवड्यांपेक्षा अधिक काळ टिकून राहणे, दीर्घकालीन बद्धकोष्ठतेमुळे लक्षणीय वेदना आणि अस्वस्थता उद्भवू शकते आणि एखाद्याच्या जीवनशैलीवर परिणाम होतो

हिलिंग हॅन्ड्स क्लिनिक हे पुणे, मुंबई, बेंगळुरू, नाशिक आणि ठाणे येथे बद्धकोष्ठतेची काळजी प्रदान करणाऱ्या बद्धकोष्ठतेच्या उपचारांसाठी एक उत्कृष्ट प्रमाणित केंद्र आहे. प्रत्येक क्लिनिकमध्ये बद्धकोष्ठताच्या उपचारांसाठी समग्र उपचार प्रदान करण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मान्यता प्राप्त सर्जन आणि अत्याधुनिक सुविधा उपलब्ध आहेत.

बद्धकोष्ठतावरील उपचार

एमसीडीपीए

'से नो टू सर्जरी' अशी टॅगलाईन असून एमसीडीपीए ही डॉ. अश्विन पोरवाल यांची कल्पना आहे, ज्यांनी मूळव्याध आणि तीव्र बद्धकोष्ठतेच्या हजारो रूग्णांवर उपचार केले आहेत. त्यांनी पाहिले की यापैकी बर्‍याच रुग्णांना सर्जरी करण्याची गरज नाही. या प्रकरणांमध्ये काय आवश्यक आहे ते जीवनशैलीतील बदलांसह एक पुराणमतवादी दृष्टीकोन आहे. या निरीक्षणाद्वारे त्यांनी एमसीडीपीए (मेडिसिन्स -कॉन्स्टॅक-डाएट-फिजिओथेरपी-आयुर्वेद) असे लेबल असलेले एक उपचार तंत्र तयार केले. हे आधुनिक विज्ञानाचे अग्रगण्य एकत्रीकरण आहे, जुन्या वयातील आयुर्वेद आणि पेल्विक फ्लुअर फिजिओथेरपी, जे रोगावर बहुगुणित हल्ल्याची हमी देते, समाधानकारक उपचारांची शक्यता प्रभावीपणे वाढवते. वैज्ञानिक उपचारांवर विशेष भर देणे आणि रुग्णाची सर्वांगीण काळजी घेणे हा एमसीडीपीएचा पाया आहे

एमसीडीपीए बद्दल थोडक्यात

एम-औषधे : प्रोबायोटिक्स हे सूक्ष्मजीव असतात (जीवाणू आणि यीस्ट) जे आपल्या आरोग्यासाठी उपयुक्त आहेत. असे आढळून आले आहे की या निरोगी जीवाणूंची संख्या कमी झाल्यामुळे बद्धकोष्ठता होण्याची शक्यता असते आणि म्हणूनच प्रोबायोटिक सप्लीमेंटचा एक छोटा डोस दिला जाऊ शकतो.

रुग्णांचे उदगार

सी-कॉन्स्टेक : आयुर्वेदिक औषधे बद्धकोष्ठतेसारख्या परिस्थितींचा वापर करण्यासाठी सुज्ञपणे वापरली जाऊ शकतात, ज्यामुळे ऍलोपॅथिक औषधे अनेक असतात. आयुर्वेदिक डॉक्टरांचा समावेश असलेल्या विस्तृत संशोधनाने आम्हाला पूर्णपणे हर्बल उत्पादने, कॉन्स्टॅक आणि कॉन्स्टॅक प्लस तयार करण्यास सक्षम केले. ते डॉक्टरांच्या मार्गदर्शनाखाली दिले जातात आणि अत्यंत सुरक्षित असतात..

डी-आहार : फायबरमध्ये भरपूर आहार हा मल तयार करण्याचा आणि कोणत्याही बद्धकोष्ठता उपचारांचा आधार आहे.आमचे पोषण विशेषज्ञ आपल्या जीवनशैली आणि संस्कृतीशी जुळणाऱ्या आहारासंबंधी आपल्याला मार्गदर्शन करतील

पी-पेल्विक फ्लोर फिजियोथेरपी : हे श्रोणि क्षेत्राच्या स्नायूंना बळकट करण्याच्या उद्देशाने आहे कारण ते मल काढून टाकण्यात महत्वाची भूमिका बजावतात. बऱ्याचवेळा, मादींमध्ये, कमकुवत पेल्विक फ्लॅश स्नायू बद्धकोष्ठताचे मुख्य कारण असतात. असे फिजियोथेरेपिस्टचे म्हणणे आहे.

ए-आयुर्वेदिक थेरपी : यात बस्ती समाविष्ट आहे जे आयुर्वेदिक तेल एनीमा थेरपीसाठी वापरले जाते. आयुर्वेदाच्या अत्यंत सन्मानित पंचकर्मा थेरपीमधील हा एक घटक आहे. हे रेक्टल स्नायू आणि गुदा स्फिंकेरला आराम करण्यास मदत करते..

बायोफिडबॅक

बायोफिडबॅक मूलतः रेक्टल स्नायूंवर नियंत्रण मिळविण्यासाठी केले जाते. पूर्वी चर्चा केल्याप्रमाणे, दीर्घकालीन बद्धकोष्ठतामध्ये, विशेषत: ऑब्स्ट्रक्टेड डीफेकेशन सिन्ड्रोममध्ये, खराब झालेले रेक्टल स्नायू हे एक महत्त्वाचे कारक घटक आहे ज्यामुळे मल काढून टाकण्यात अडचण निर्माण होतात. या नॉन-इनवेसिव्ह उपचारांमध्ये, गुदाशय मध्ये एक तपासणी केली जाते आणि संगणकाच्या स्क्रीनवर स्नायू क्रियाकलापांचे परीक्षण केले जाते. नंतर फिजिओथेरपिस्ट आपल्याला मार्गदर्शन करून आपल्या शौचालयाच्या प्रयत्नात सुधारणा करण्यासाठी प्रशिक्षित करतील.

स्टार सर्जरी

ऑब्स्ट्रक्टेड डीफेकेशन सिन्ड्रोमच्या बाबतीत किंवा जेव्हा क्रॉनिक कॉन्स्टिपेशनमुळे रेक्टल प्रोलॅप झाल्यामुळे स्टार सर्जरीच्या रूपात शस्त्रक्रिया करणे आवश्यक होऊ शकते. शस्त्रक्रियेचा हेतू अडथळा आणलेल्या / सुगंधित गुदामाचा भाग काढून टाकणे आणि उर्वरित रक्ताच्या निरोगी भागासह पुनर्स्थित करणे आहे. स्टार शस्त्रक्रिया मध्ये, जनरल ऍनेस्थेशियाच्या अंतर्गत केले जाते, दोन गोलाकार स्टॅपलरचा वापर गुदाशयाच्या खाली परिधीय ट्रान्स-गुदाच्या संपूर्ण जाडीचा शोध घेण्यासाठी केला जातो. दोन स्टेपल केलेल्या रेस्केशन्सचे मिश्रण ओडीएसशी संबंधित रचनात्मक असामान्यता नष्ट करते.

स्टार (स्टेपल्ड ट्रान्स एनल रेक्टल रिसर्च) सर्जरीचा शोध जगप्रसिद्ध कोलोरेक्टल सर्जन डॉ. अँटोनियो लोंगो यांनी लावला. डॉ. पोरवाल हे स्वत: डॉ. लोगोंकडून तंत्र शिकण्याची संधी मिळाल्याचे भाग्य मानतात आणि सध्या भारतात दरमहा जास्तीत जास्त स्टार शस्त्रक्रिया हिलिंग हँड्स क्लिनिकमध्ये केल्या जातात. महाराष्ट्रात प्रथम सादर करण्यात आला. आम्ही तीव्र बद्धकोष्ठतेचे शेकडो रुग्ण बरे केले; कित्येक दशकांपासून काहीजण यातना सहन करत होते.

स्टार सर्जरीचे फायदे

ही एक प्रक्रिया आहे जी गुद्द्द्वारे केली जाते,कोणत्याही बाह्य चिरफाडाची आवश्यकता नाही आणि कोणतेही डाग नसतात.
पुनर्प्राप्ती वेळ लहान आहे आणि रुग्ण कार्यालयीन कामात ५ व्या दिवशी सामील होऊ शकतो.

स्टार ही एक शल्यक्रिया आहे जी गुदाव्दारे केली जाते, बाह्य चिरफाडची आवश्यकता नसते आणि कोणतीही दृश्यमान स्कायर नसते. सर्जिकल स्टॅप्लर वापरुन, रक्तातील अतिरिक्त ऊती काढून टाकते आणि ओडीएस होऊ शकणारी विकृती कमी करते. स्टार च्या प्रत्यारोपण करणाऱ्या रुग्णांना सामान्यत: एक ते तीन दिवस रुग्णालयात दाखल केले जाते आणि रुग्णालयातुन सोडल्यानंतर किमान पुनर्प्राप्ती वेळ असतो. स्टार प्रभावी आहे काय?

हो. अलीकडील क्लिनिकल अभ्यासामध्ये, स्टार प्रक्रियेतून जाणा-या बहुतेक रुग्णांमध्ये क्रॉनिक कॉन्स्टिपेशनचे लक्षणे लक्षणीय प्रमाणात सुधारली. एकूण ९०% रुग्णांनी चांगले किंवा उत्कृष्ट म्हणून रेटिंग दिले आहे.

बद्धकोष्ठता (कब्ज) ही काही विषयांपैकी एक आहे ज्यांना चर्चा करणे आवडते. परंतु जर आपण बद्धकोष्ठताने ग्रस्त असाल तर आपल्याला माहित आहे की हे दुःखदायक आणि निराशाजनक असू शकते आणि आपल्या दैनंदिन जीवनात व्यत्यय आणू शकते. जवळजवळ प्रत्येकजण कब्ज पासून ग्रस्त आहे. अभ्यासानुसार भारतात 16 टक्के महिला दीर्घकालीन बद्धकोष्ठताच्या लक्षणांचे निकष पूर्ण करतात. शिवाय, लोक बऱ्याच काळापासून ग्रस्त आहेत. बद्धकोष्ठतेचा अहवाल असलेल्या 45 टक्के व्यक्तींना पाच वर्ष किंवा त्यापेक्षा जास्त काळ दर्शवते. आता दीर्घकालीन कब्ज बद्दल बोलण्यासाठी एक चांगले कारण आहे. ओबस्ट्रक्टेड डेफेकेशन सिंड्रोम (ओडीएस) नावाच्या क्रॉनिक कॉन्स्टिपेशनमुळे भूतकाळातील उपाय शोधण्यात अक्षम असलेल्या स्त्रियांना मदत करण्यास एक शल्यक्रिया उपलब्ध आहे. आपल्याकडे ओडीएस असू शकते किंवा नाही हे समजण्यापूर्वी आपल्याला दीर्घकालीन बद्धकोष्ठतेबद्दल अधिक समजून घेणे आवश्यक आहे. बद्धकोष्ठता क्लिनिक आता चिंचवड, चाकण आणि लवकरच नवी मुंबई येथे उघडत आहे.

बद्धकोष्ठताचे कारण

बद्धकोष्ठता मूलतः तेव्हा येतो जेव्हा खराब पदार्थ मोठ्या आंतड्यांतून हळूहळू पुढे सरकतो, ज्यामुळे ते कडक आणि कोरडे बनते

कब्जांच्या काही सामान्य कारणेमध्ये हे समाविष्ट होते:

फायबरमध्ये कमी असलेले अन्न (फळे, भाज्या, धान्ये)
आपल्या नित्यक्रम किंवा जीवनशैलीतील बदल, जसे की आपल्या खाण्याच्या सवयींमध्ये बदल
आपल्या शरीरातून मल काढून टाकण्याची इच्छा टाळा (साधारण मुलांमध्ये)
पुरेसे द्रव पिणे नाही
विशिष्ट औषधांचा साइड इफेक्ट म्हणून.उदा. लोह पूरक, विरोधी-अवसाद
आळशी जीवनशैली, व्यायामाचा अभाव
गर्भधारणा - प्रोजेस्टेरॉन मादा हार्मोनमुळे आंतडयाच्या स्नायूंना आराम करण्यास कारणीभूत ठरते, ज्यामुळे अस्थिर हालचाली मंद होतात.
लठ्ठपणा
इन्फ्लॅमेटरी बावल सिंड्रोम (आयबीएस)
कब्ज हे डिस्बेक्टेरियसिसच्या लक्षणांपैकी एक आहे - अशी स्थिती जेथे सामान्य, आतड्यांतील बॅक्टेरिया मरतात आणि गहाळ होतात

शेवटी, ऑब्स्ट्रक्टेड डीफेकेशन सिन्ड्रोम (ओडीएस) झाल्यामुळे कब्ज होण्याची क्रिया कार्यक्षम असू शकते, अशा तुलनेने सामान्य कारण म्हणजे एमआरआय डेफोग्राफी (एमआरडी) सारख्या नवीन चाचण्यांचे निदान केले जाऊ शकते.

बद्धकोष्ठतेस कारणीभूत ठरणाऱ्या इतर गंभीर परिस्थितींमध्ये हे समाविष्ट आहेः

आतड्याचे कर्करोग
क्रोहन्स रोग
रीढ़ की हड्डी जखम / रोग

क्रॉनिक कॉन्स्टिपेशनचे लक्षणे

दर आठवड्यातून तीन पेक्षा कमी आतड्यांच्या हालचाली
२५% पेक्षा जास्त वेळा ताणणे
२५% पेक्षा जास्त वेळा कडक आणि लठ्ठ मल
२५% पेक्षा जास्त वेळा अधूरे निर्वासन वाटणे
पोट दुखणे आणि अडथळे
फोड येणे
खाण्याची इच्छा कमी होणे, मळमळणे
अत्यंत दुर्गंधी मल आणि पुष्पगुच्छ
आपल्या पोटाला रिकामे करण्यास मदत करणे, जसे आपले पोट दाबण्यासाठी आपले हात वापरणे किंवा आपल्या गुदाम पासून मल काढून टाकण्यासाठी बोटाचा वापर करणे

कब्जचा क्षणिक भाग बऱ्यापैकी सामान्य असतो आणि काळजी करण्याचे कारण नसते. तथापि, त्याची लक्षणे ३ आठवड्यांपेक्षा जास्त काळ टिकतात तेव्हा विशेषज्ञांची मते घेणे सर्वोत्तम असते..

कृपया नोंद घ्या की जर आपणास मळमळ होऊन वारंवार उलट्या होत असतील किंवा पोटात तीव्र वेदना होत असतील तर आपण त्वरित मदत घ्यावी..

तसेच, कब्ज असल्यास स्टूल आकारात बदल होतो - एक पेन्सिल किंवा रिबन सारख्या अरुंद, वारंवारतेत बदल किंवा गुदाशयातून रक्त आल्यास, ताबडतोब डॉक्टरांचा सल्ला घ्या..

तीव्र कपाशीचे निदान

कब्जांची निदान अगदी सरळ सरळ असूनही, क्रॉनिक प्रकरणांमध्ये मूळ कारणांचे मूल्यांकन करण्यासाठी तपासणी आवश्यक असू शकते. अशा प्रकारे, आपल्या जीवनशैलीत आंत्र सवयी आणि सामान्य आरोग्याचा तपशील करण्यासाठी, खालीलपैकी एक किंवा काही टेस्टचे आपले डॉक्टर विचार करू शकतात:

रेक्टल एक्सामिनॅशन किंवा प्रॉक्टोस्कोपी
- हे लहरीकरण केलेल्या चमकदार बोटाने किंवा प्रोकोस्कोप नावाच्या वाद्य यंत्राद्वारे केले जाऊ शकते.
कोलोनोस्कोपी
- चाचणीत आतड्याच्या खालच्या भागात तपासण्यासाठी वारंवार केले जाते. चाचणी दरम्यान लहरी आणि कॅमेऱ्यासह दीर्घ लवचिक ट्यूब गुदामार्गे आत घातली जाते. यामुळे डॉक्टरांना आपल्या आतड्याच्या हालचाली स्क्रीनवर थेट पाहता येते
अँनो मोनोमेट्री
- या चाचणीमध्ये आपल्या रेक्टममध्ये एक छोटासा उपकरण घातला जातो आणि तो मशीनशी जोडलेला असतो जो दबाव वाचन मोजतो, आणि आपल्या गुप्तांगच्या स्नायूंना धक्का देतो. हे आपल्या गुदाम आणि आसपास स्नायू आणि तंत्रिका किती चांगले कार्य करत आहेत याची कल्पना देते.
एमआरआय डेफोग्राफी
- मॅग्नेटिक रेझोनान्स इमेजिंग (एमआरआय) डेफोग्राफी हे एक नॉन-इनवेसिव्ह टेस्ट आहे जे पेल्विक स्नायू कशा प्रकारे कार्य करत आहेत आणि रेक्टल फंक्शनमध्ये अंतर्दृष्टी प्रदान करतात याचे मूल्यांकन करण्यासाठी शौचालयाच्या विविध टप्प्यांवर प्रतिमा प्राप्त करण्यासाठी चुंबकीय अनुनाद इमेजिंगचा वापर करतेध्ये व्यत्यय आणू शकते. हे फॅकल इनकॉन्टिनेन्स, कब्ज आणि इतर अवयव जसे की पेल्विक ऑरगन प्रोलॅप्सचे कारण ठरविण्यास मदत करण्यासाठी वापरली जाते जी माणसाच्या मुळच्या उत्तीर्ण होण्याच्या क्षमतेमध्ये व्यत्यय आणू शकते.
रक्त तपासणी -
- थायरॉईडायची टेस्ट, सीरम बी १२, सीरम डी ३, सीरम कॅल्शियम
अन्न असहिष्णुता चाचणी

तीव्र कपाशीचे जटिलता

कब्ज च्या क्षणिक भागात कोणतीही गंभीर गुंतागुंत उद्भवणार नाही. तथापि, दीर्घकालीन कब्जमुळे काही अनुक्रमांक येऊ शकतातः

हॅमोरेहोइड्स
- दीर्घकालीन ताणल्यामुळे श्रोणिच्या नसा सूजतात, लवचिकता कमी होते आणि वेदना होतात. हॅमरोहाइड्स उर्फ पाईल्स सामान्यत: शौचालयाच्या दरम्यान रक्तस्त्राव होतो.
फिशर-इन-अँनो / गुदा फिशर
- गर्भाशयाच्या आसपासच्या नाजूक त्वचेमध्ये होर्डन स्टूलमुळे त्वचा खिंचाव होऊ शकतात. ज्यामुळे गुदव्दाराला त्रासदायक त्रास होतो आणि कब्ज वाढतो..
रेक्टल प्रोलॅप
- बऱ्याच काळापासून आतड्यांच्या चळवळीचा सामना करणे, गुदातून बाहेर काढण्यासाठी गुदाशय कमी प्रमाणात होऊ शकते..
फुफ्फुसांच्या अतिक्रमण
- क्रॉनिक कब्जमुळे आंतड्यात अडकलेल्या कठोर मलचे संचय होऊ शकते,खासकरुन वृद्धांमध्ये. तीव्र आणि दीर्घकाळ टिकल्यास, फिकल अशुद्ध होणे कॉलोनिक छिद्र होऊ शकते.
क्रॉनिक कब्जाने ग्रस्त रुग्णांना देखील सिग्मॉइड व्हॉलव्हुलस किंवा कोलनचा 'ट्विस्ट' धोका असतो. कब्ज एखाद्याच्या जीवनशैलीवर प्रभाव पाडतो, ताण निर्माण करतो. या गोष्टी स्वत: ची कायम राखतात आणि हृदयरोग, अंतःस्रावी आणि रोगप्रतिकारक यंत्रणांवर गंभीरपणे प्रभाव पाडतात..

ओबस्ट्रक्टेड डिफेकेशन सिंड्रोम ( ओडीएस )

गुदामातून मल काढून टाकण्यास असमर्थता नाही.याचा अर्थ पाचन प्रक्रियेत कोणताही गैरसमज नाही आणि सामान्यतः मल तयार होतात. परंतु अडचण म्हणजे शेवटच्या टप्प्यावर समस्या आहे उदा. असे मानले जाते की ओडीएस पेल्विक अवयवांच्या रचनात्मक असामान्यपणाचे परिणाम आहे. शौच्यालयाच्या प्रक्रियेत समाविष्ट असलेल्या स्नायूंचा अयोग्य कार्य करणे हा एक अन्य कारण आहे. ओडीएसमध्ये क्रॉनिक कॉन्स्टिपेशनच्या जवळजवळ ३०-५०% प्रकरणे आहेत. बाळंतपणामुळे हे स्त्रियांना नैसर्गिक नुकसान झाल्यामुळे आढळते.

ओडीएस ग्रस्त व्यक्तीचा सर्वात सामान्य लक्षण अपूर्ण निष्कासन आहे. ते सामान्यत: अशी भावना व्यक्त करतात की मल आल्यावर गुदात काही मागे राहिले आहे. इतर लक्षणे समाविष्ट आहेतः

कठीण तुकडे / ढेकूळ स्टूल पास करणे
शौच दरम्यान ताण
जडपणा वाटणे
बाहेर काढण्यासाठी मदत करण्यासाठी मॅन्युअल युक्ती आवश्यक आहे
रेचक शोषण एमआरआय डेफोग्राफीशी निदान पुष्टी केली

एमआरआय डेफोग्राफीशी निदान पुष्टी केली गेली आहे

सतत विचारले जाणारे प्रश्न

बद्धकोष्ठतेच्या उपचाराबद्दलचे व्हिडिओ

बद्धकोष्ठतेची कारणे आणि उपचार