प्रसूतीसंबंधी फिस्टुला ही एक दुर्बल स्थिती आहे जी दीर्घकाळापर्यंत एक गुंतागुंत आणि बाळंतपणाचा अडथळा (योनिमार्गाची प्रसूती) म्हणून स्त्रियांमध्ये उद्भवू शकते. प्रसूती फिस्टुला मुळात योनी आणि जवळपासच्या अवयवाच्या दरम्यान बनलेला असामान्य उद्घाटन किंवा मार्ग.प्रसूतीची ही इजा आहे जी पीडित महिलांवर होणारी विनाशकारी परिणाम असूनही मोठ्या प्रमाणात दुर्लक्षित राहिली आहे. हे सामान्यत: गरीब तरूण स्त्रियांमध्ये पाहिले जाते, विशेषत: विकसनशील देशांमध्ये न विकसीत असलेली वैद्यकीय सुविधा

व्याप्ती

वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (डब्ल्यूएचओ) स्त्रीच्या योनी आणि मूत्राशय आणि / किंवा गुदाशय दरम्यान एक असामान्य ओपनिंग म्हणून प्रसूतीविषयक फिस्टुला परिभाषित करते ज्याद्वारे तिचा लघवी आणि / किंवा मल सतत गळत असतो. एकूणच व्यापकता कमी आहे. विकसनशील देशांमध्ये ते अधिक सामान्य आहेत जिथे महिलांना योग्य वैद्यकीय सेवेसाठी कमी आर्थिक आणि भौगोलिक प्रवेश आहे. अगदी समजून घेण्यासारख्या, विकसित राष्ट्रांमध्ये ते अत्यंत दुर्मिळ आहेत, जेथे किरणोत्सर्गी थेरपी किंवा मागील शस्त्रक्रियासारख्या कारणांमुळे तुरळक प्रकरण आढळू शकतात. डब्ल्यूएचओचा अंदाज आहे की २ दशलक्षाहून अधिक स्त्रिया या स्थितीसह जगतात आणि दरवर्षी १००,००० पर्यंत नवीन प्रकरणे आढळतात. यापैकी बरीचशी प्रकरणे उप-सहारा आफ्रिका आणि दक्षिण आशियामध्ये आढळतात

Anal Fissure treatment

प्रसूतीसंबंधी फिस्टुलाचे प्रकार

  • वेसिको-योनि फिस्टुला - मूत्र मूत्राशय आणि योनी दरम्यान
  • मूत्रमार्ग-योनि फिस्टुला –मूत्रमार्गाच्या दरम्यान (नळी जी मूत्राशयातून मूत्र बाहेर टाकण्यासाठी बाहेर वाहवते) आणि योनी
  • रेक्टोवाजाइनल फिस्टुला – गुदाशय आणि योनी दरम्यान
  • वेसिको-गर्भाशय फिस्टुला – मूत्र मूत्राशय आणि गर्भाशयाच्या दरम्यान


कारणे

प्रसूती फिस्टुलाचे सामान्य कारण म्हणजे दीर्घकाळ किंवा अडथळा आणणारा. जेव्हा गर्भाशय आईच्या ओटीपोटावर फिट होत नाही, तेव्हा योनीतून जबरदस्तीने प्रसुती केल्याने ऊतींचे नुकसान होते. सिझेरियन विभागाची उपलब्धता नसतानाही, परिणामी ऊतींचे नुकसान झालेला एक अजिबात जन्मलेला बाळ आणि मूत्रमार्गाचे अनियंत्रित मार्ग आणि योनिमार्गामध्ये विष्ठा उद्भवते. सामान्यत: धोका असलेल्या स्त्रियांमध्ये अगदी अल्पवयीन स्त्रिया (ज्यामध्ये मुली-बालविवाह करण्याऱ्यांचा समावेश होतो) त्यांच्या पहिल्या मुलाला होतो

इतर कारणे अशी :
  • द्वेष किंवा कर्करोगाचा विकिरण थेरपी
  • प्रसूती किंवा स्त्रीरोगविषयक शस्त्रक्रिया दरम्यान दुखापत
  • संसर्ग
  • जननेंद्रियातील विकृती, लैंगिक हिंसा

लक्षणे

योनी आणि आजूबाजूच्या अवयवाच्या दरम्यान बनलेल्या असामान्य परिच्छेदामुळे स्त्री सतत लघवी आणि / किंवा मल विसर्जित करते. याचा अर्थ असा की ती सतत ओले आणि मलीन असेल आणि एक गंध वास सोडेल, नवरा आणि समाज यांनी टाळले जाणे. स्त्रीला सामाजिक एकुलता, आर्थिक नामुष्की आणि नैराश्य सहन करावे लागू शकते.


गुंतागुंत

  • जननेंद्रियाच्या वेदना - त्वचेवर मूत्र अमोनिया जमा झाल्यामुळे त्वचेचे विलोभन आणि अल्सर
  • वेदनादायक संभोग
  • बद्धकोष्ठता
  • संक्रमित फिस्टुला एक गळू तयार करू शकतो
  • पुनरुत्पादक अवयवांचे नुकसान
  • दुय्यम वंध्यत्व
  • मूत्रपिंडाचे नुकसान
  • मानसिक आणि भावनिक भाग - सामाजिक अलगाव, औदासिन्य, कलंक

निदान

प्रसूतीसंबंधी फिस्टुलाचे निदान योनीच्या अवयवाची शारीरिक तपासणी करून केले जाते. रक्त आणि लघवीच्या चाचण्यांद्वारे योनिमार्गाच्या संसर्गाची पुष्टी केली जाते. क्षतिग्रस्त ऊती ओळखण्यासाठी एक्स-रे किंवा एमआरआयची आवश्यकता असू शकते. फिस्टुलाचा प्रकार आणि आकार शोधण्यासाठी एंडोस्कोपी आवश्यक आहे.

उपचार

प्रसूतीसंबंधी फिस्टुलाची शल्यक्रिया बंद करणे ही या स्थितीचा उपचार करण्याचा सर्वात प्रभावी मार्ग आहे. यशस्वी फिस्टुला दुरुस्तीनंतर बहुतेक स्त्रियांसाठी आयुष्याची गुणवत्ता नाटकीयरित्या सुधारते. स्त्रिया त्यांच्या सामान्य जीवनात परत येऊ शकतात; त्यांच्या कुटुंबियांसह आणि मित्रांशी मुक्तपणे संवाद साधू शकतात आणि निरोगी विवाहित जीवन जगू शकता.

मूत्राशय-योनि फिस्टुला असलेल्या सुमारे ८०% ते ९०% स्त्रिया साध्या योनिमार्गाच्या शस्त्रक्रियेद्वारे बरे होऊ शकतात. अधिक कठीण क्लिष्टता निरंतर होण्यापूर्वी एकाधिक प्रयत्नांची आवश्यकता असू शकते.सातत्य पूर्ण होण्यापूर्वी जास्तीत जास्त फिस्टुलासाठी एकाधिक प्रयत्नांची आवश्यकता असू शकते.

हिलिंग हॅन्ड्स प्रॉक्टोलॉजी क्लिनिक असल्याने आम्ही रेक्टो-योनि फिस्टुलासवर उपचार करण्यास तज्ज्ञ आहोत.फिस्टुला थरांची दुरुस्त केली जाते.प्राथमिक पुनर्निर्माण केले जाते.स्फिंटर दुरुस्ती केली जाते.यानंतर योनिमार्गाच्या भिंतीच्या दुरुस्तीनंतर.शेवटी, गुदाशय म्यूकोस त्वचा दुरुस्त केली जाते.

सतत विचारले जाणारे प्रश्न

१. प्रसुतीविषयक फिस्टुला प्रतिबंधित आहे?

     प्रसूतीपूर्व काळजी, धोकादायक गर्भधारणेची लवकर ओळख करुन आणि प्रसूतीसाठी तृतीयक केंद्रांचा संदर्भ देणे ही प्रतिबंधासाठी महत्वपूर्ण उपाय आहे. अडथळा आणलेल्या उपचारांसाठी पर्याय म्हणून सिझेरियन विभाग अधिक प्रमाणात उपलब्ध असणे आवश्यक आहे.

२. प्रसूतीसंबंधी फिस्टुला दुरुस्तीनंतर ऑपरेटिव्ह पोस्ट नंतर कोणती काळजी आवश्यक आहे?

     रूग्ण आठवड्यांसाठी अंथरुणावर विश्रांतीसाठी मर्यादित असतो आणि ती ३-४ महिने संभोगापासून दूर देखील राहू शकतो.

३. प्रसुती व फिस्टुलाच्या दुरुस्तीसाठी कोणता आदर्श वेळ आहे?

    शस्त्रक्रियेनंतर ऊतकांची संपूर्ण पुनर्प्राप्ती अंदाजे ३ महिने लागतात.

४. प्रक्रियेनंतर मला कोणताही विशिष्ट आहार पाळण्याची आवश्यकता आहे का?

     कोणत्याही विशिष्ट आहाराची आवश्यकता नाही. केवळ निरोगी आणि फायबर समृद्ध आहाराची शिफारस केली जाते.

५. मी घरी कधी जाऊ शकतो?

     आपण शस्त्रक्रियेच्या त्याच दिवशी घरी जाऊ शकता. क्वचित प्रसंगी, रुग्णालयात एक रात्रीचा मुक्काम आवश्यक आहे. शस्त्रक्रियेदरम्यान एखाद्या व्यक्तीस आपल्याबरोबर रहाण्यासाठी आणि नंतर आपल्याला घरी नेण्यासाठी एखाद्याची व्यवस्था करणे आवश्यक आहे.